دسته‌بندی نشده
متن سوره توحید (اخلاص) با ترجمه و تفسیر کوتاه
آبان
در این صفحه متن سوره اخلاص یا همان توحید که یکی از سوره‌های مهم قرآن است به همراه ترجمه و تفسیر مختصر آن به صورت مجزا قرار داده شده است یعنی اول متن عربی سپس ترجمه و بعد از آن تفسیر آورده شده است. برای خرید محصولات فرهنگی و کتیبه بر روی لینک رنگی هر بخش کلیک کرده تا وارد صفحه مرتبط شوید.
متن عربی سوره اخلاص (توحید)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ ﴿١﴾ اللَّهُ الصَّمَدُ ﴿٢﴾ لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ ﴿٣﴾ وَلَمْ يَكُن لَّهُ كُفُوًا أَحَدٌ ﴿٤﴾
ترجمه سوره اخلاص با ترجمه آقای فولادوند
بگو: «اوست خدای یگانه، (۱) خدای صمد [ثابت – متعالی]، (۲) [کسی را] نزاده، و زاده نشده است، (۳) و هیچ کس او را همتا نیست.» (۴)
تفسیر مختصر سوره اخلاص (توحید) از تفسیر نمونه
آيه ۱) او يكتا و بى‌همتاست: نخستين آيه از اين سوره در پاسخ سؤالات مكررى كه از ناحيۀ اقوام يا افراد مختلف درزمينۀ اوصاف پروردگار شده بود، مى‌فرمايد: «بگو: خداوند يكتا و يگانه است» (قُلْ هُوَ اَللّٰهُ أَحَدٌ) . ذات منفردى است كه نظير و شبيهى براى او نيست.آغاز جمله با ضمير «هو» كه ضمير مفرد غائب است و از مفهوم مبهمى حكايت مى‌كند در واقع رمز و اشاره‌اى به اين واقعيت است كه ذات مقدس او در نهايت خفاء است، و از دسترس افكار محدود انسانها بيرون، هرچند آثار او آن‌چنان جهان را پر كرده كه از همه چيز ظاهرتر و آشكارتر است، چنانكه در آيۀ ۵۳ سورۀ فصلت مى‌خوانيم: «به زودى نشانه‌هاى خود را در اطراف جهان و در درون جانشان به آنها نشان مى‌دهيم تا برايشان آشكار گردد كه او حق است».
سپس از اين حقيقت ناشناخته پرده بر مى‌دارد و مى‌گويد: «او خداوند يگانه و يكتاست».در حديثى از امير مؤمنان على عليه السّلام مى‌خوانيم كه فرمود: «در شب جنگ بدر «خضر» را در خواب ديدم، از او خواستم چيزى به من ياد دهد كه به كمك آن بر دشمنان پيروز شوم گفت: بگو: يا هو، يا من لا هو الّا هو؛ هنگامى كه صبح شد جريان را خدمت رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله عرض كردم.فرمود: «اى على عليه السّلام اسم اعظم به تو تعليم شده، سپس اين جمله ورد زبان من در جنگ بدر بود».
عمار ياسر» هنگامى كه شنيد حضرت على عليه السّلام اين ذكر را روز صفين به هنگام پيكار مى‌خواند، عرض كرد: اين كنايات چيست؟ فرمود: «اسم اعظم خدا و ستون توحيد است»! «اللّه» اسم خاص براى خداوند است كه در همين يك كلمه به تمام صفات جلال و جمال او اشاره شده و اين نام جز بر خدا اطلاق نمى‌شود، در حالى كه نامهاى ديگر خداوند معمولا اشاره به يكى از صفات جمال و جلال او است مانند عالم و خالق و رازق و غالبا به غير او نيز اطلاق مى‌شود.اين نام مقدس قريب «هزار بار» در قرآن مجيد تكرار شده، و هيچ اسمى از اسماء مقدس او اين اندازه در قرآن نيامده است، نامى است كه قلب را روشن مى‌كند، به انسان نيرو و آرامش مى‌بخشد، و او را در جهانى از نور و صفا مستغرق مى‌سازد.
احد» يعنى؛ خداوند احد و واحد است و يگانه و يكتاست نه به معنى واحد عددى، يا نوعى و جنسى، بلكه به معنى وحدت ذاتى، و به عبارت روشن‌تر وحدانيت او به معنى عدم وجود مثل و مانند و شبيه و نظير براى او است.دليل اين سخن نيز روشن است: او ذاتى است بى‌نهايت ازهرجهت، و مسلم است كه دو ذات بى‌نهايت ازهرجهت غير قابل تصور است، چون اگر دو ذات شد هر دو محدود مى‌شود، اين كمالات آن را ندارد، و آن كمالات اين را دقت كنيد.
تفسیر آیه دوم سوره اخلاص از تفسیر نمونه آقای مکارم شیرازی
آيه ۲) در اين آيه در توصيف ديگرى از آن ذات مقدس يكتا مى‌فرمايد: «خداوندى است كه همۀ نيازمندان قصد او مى‌كنند» (اَللّٰهُ اَلصَّمَدُ) .در تفسير «صمد» در حديثى مى‌خوانيم كه: «محمّد بن حنفيه» از امير مؤمنان على عليه السّلام دربارۀ «صمد» سؤال كرد حضرت عليه السّلام فرمود: «تأويل صمد آن است كه او نه اسم است و نه جسم، نه مانند و نه شبيه دارد، و نه صورت و نه تمثال نه حدّ و حدود، نه محل و نه مكان، نه «كيف» و نه «اين» نه اينجا و نه آنجا، نه پر است و نه خالى، نه ايستاده است و نه نشسته، نه سكون دارد و نه حركت، نه ظلمانى است نه نورانى؛ نه روحانى است و نه نفسانى، و در عين حال هيچ محلى از او خالى نيست، و هيچ مكانى گنجايش او را ندارد، نه رنگ دارد و نه بر قلب انسانى خطور كرده، و نه بو براى او موجود است، همۀ اينها از ذات پاكش منتفى است». اين حديث به خوبى نشان مى‌دهد كه «صمد» مفهوم بسيار جامع و وسيعى دارد كه هرگونه صفات مخلوقات را از ساحت مقدسش نفى مى‌كند.
تفسیر آیه سوم سوره اخلاص از تفسیر نمونه
آيه ۳) سپس در اين آيه به ردّ عقايد نصارى و يهود و مشركان عرب كه براى خداوند فرزندى، يا پدرى قائل بودند، پرداخته، مى‌فرمايد: «(هرگز) نزاد و زاده نشد» (لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ) .در مقابل اين بيان، سخن كسانى است كه معتقد به تثليث (خدايان سه‌گانه) بودند، خداى پدر، و خداى پسر، و روح القدس! «يهود گفتند: عزير پسر خداست! و نصارا گفتند: مسيح پسر خداست! اين سخنى است كه با زبان خود مى‌گويند كه همانند گفتار كافران پيشين است، لعنت خدا بر آنها باد چگونه از حق منحرف مى‌شوند»! (توبه/ ۳۰).مشركان عرب نيز معتقد بودند كه ملائكه دختران خدا هستند! «آنها براى خدا پسران و دخترانى به دروغ و از روى جهل ساختند»! (انعام/ ۱۰۰).
تفسیر آیه ۴ سوره اخلاص (توحید)
آيه ۴) و بالاخره در آخرين آيۀ اين سوره مطلب را دربارۀ اوصاف خدا به مرحلۀ كمال رسانده، مى‌فرمايد: «و براى او هيچ‌گاه شبيه و مانندى نبوده است» (وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً أَحَدٌ) .«كفو» در اصل به معنى هم‌طراز در مقام و منزلت و قدر است، و سپس به هرگونه شبيه و مانند اطلاق مى‌شود.مطابق اين آيه تمام عوارض مخلوقين، و صفات موجودات، و هرگونه نقص و محدوديت از ذات پاك او منتفى است، اين همان توحيد ذاتى و صفاتى است، در مقابل توحيد عددى و نوعى.بنابراين، او نه شبيهى در ذات دارد، نه مانندى در صفات، و نه مثلى در افعال، و از هر نظر بى‌نظير و بى‌مانند است.مير مؤمنان على عليه السّلام در خطبۀ ۱۸۶ نهج البلاغه مى‌فرمايد: «او كسى را نزاد كه خود نيز مولود باشد، و از كسى زاده نشد تا محدود گردد،… مانندى ندارد تا با او همتا گردد، و شبيهى براى او تصور نمى‌شود تا با او مساوى باشد». و اين تفسير جالبى است كه عالى‌ترين دقايق توحيد را بازگو مى‌كند (سلام اللّه عليك يا امير المؤمنين).
نکته‌های مهم در تفسیر سوره اخلاص
نكته‌ها: دلائل توحيد: توحيد، يعنى يگانگى ذات خداوند و عدم وجود هرگونه همتا و شبيه براى او، گذشته از دلائل نقلى و آيات قرآن مجيد، با دلائل عقلى فراوان نيز قابل اثبات است كه در اينجا قسمتى از آن را به صورت فشرده مى‌آوريم: الف) برهان صرف الوجود و خلاصه‌اش اين است كه خداوند وجود مطلق است، و هيچ قيد و شرط و حدّى براى او نيست، چنين وجودى مسلما نامحدود خواهد بود، چرا كه اگر محدوديتى پيدا كند بايد آلوده به عدم گردد، و ذات مقدسى كه هستى از آن مى‌جوشد هرگز مقتضى عدم و نيستى نخواهد بود و چيزى در خارج نيست كه عدم را بر او تحميل كند بنابراين، محدود به هيچ حدى نمى‌باشد.
ازسوى‌ديگر دو هستى نامحدود در عالم تصور نمى‌شود، زيرا اگر دو موجود پيدا شود حتما هريك از آنها فاقد كمالات ديگرى است، يعنى كمالات او را ندارد، و بنابراين هر دو محدود مى‌شوند، و اين خود دليل روشنى است بر يگانگى ذات واجب الوجود دقت كنيد.
ب) برهان علمى هنگامى كه به اين جهان پهناور نگاه مى‌كنيم در ابتدا عالم را به صورت موجوداتى پراكنده مى‌بينيم، زمين و آسمان و خورشيد و ماه و ستارگان و انواع گياهان و حيوانات، اما هرچه بيشتر دقت كنيم مى‌بينيم اجزاء و ذرات اين عالم چنان به هم مربوط و پيوسته است كه مجموعا يك واحد منسجم را تشكيل مى‌دهد، و يك سلسله قوانين معين بر سراسر اين جهان حكومت مى‌كند.اين وحدت نظام هستى، و قوانين حاكم برآن، و انسجام و يكپارچگى در ميان اجزاى آن نشان مى‌دهد كه خالق آن يكتا و يگانه است.
ج) برهان تمانع (دليل علمى فلسفى) دليل ديگرى كه براى اثبات يگانگى ذات خداوند ذكر كرده‌اند و قرآن در آيۀ ۲۲ سورۀ انبياء الهام‌بخش آن است برهان تمانع است، مى‌فرمايد: «اگر در زمين و آسمان خدايانى جز خداوند يگانه بود زمين و آسمان به فساد كشيده مى‌شد و نظام جهان به هم مى‌خورد، پس منزه است خداوندى كه پروردگار عرش است از آنچه آنها توصيف مى‌كنند»! د) دعوت عمومى انبيا به خداوند يگانه اين دليل ديگرى براى اثبات توحيد است، چرا كه اگر دو واجب الوجود در عالم بود هر دو بايد منبع فيض باشند، چرا كه يك وجود بى‌نهايت كامل ممكن نيست در نور افشانى بخل ورزد، زيرا عدم فيض براى وجود كامل نقص است، و حكيم بودن او ايجاب مى‌كند كه همگان را مشمول فيض خود قرار دهد.
حدیثی از حضرت علی در این باره
حضرت على عليه السّلام در وصيت نامه‌اش به امام مجتبى عليه السّلام مى‌فرمايد: «بدان فرزندم! اگر پروردگارت همتائى داشت فرستادگان او به سراغ تو مى‌آمدند و آثار ملك و سلطان او را مشاهده مى‌كردى، و به افعال و صفاتش آشنا مى‌شدى ولى او معبود يكتاست همان گونه كه خودش توصيف كرده است».
ما در اینجا متن عربی سوره اخلاص به همراه ترجمه و تفسیر کوتاه کل سوره توحید را برای شما قرار دادیم اگر نظری یا پیشنهادی دارید در قسمت کامنت‌ها برای ما بنویسید.
